برقراری روابط میان عربستان و سوریه پس از ۱۲ سال

وزیر امور خارجه عربستان سعودی، در سفر به دمشق با بشار اسد دیدار و گفتگو کرد. این نخستین سفر رئیس دستگاه دیپلماسی سعودی به سوریه از زمان آغاز جنگ در این کشور در سال ۲۰۱۱ به شمار می‌رود.

وزیر خارجه عربستان در دمشق مورد استقبال مقام‌های سوری قرار گرفته و بلافاصله با بشار اسد دیدار کرده است. این سفر پس از آن انجام می‌شود که فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه یک هفته قبل به ریاض رفته و با مقام‌های ارشد سعودی دیدار کرده بود.

وزارت امور خارجه عربستان در بیانیه‌ای در رابطه با حضور فرحان در دمشق گفت: «این سفر با انگیزه بررسی نگرانی‌های پادشاهی سعودی برای دستیابی به یک راه حل سیاسی برای بحران سوریه و همچنین فراهم کردن فضا برای بازگشت سوریه به جامعه عربی صورت می‌گیرد.»

دمشق از سال ۲۰۱۱ و سرایت تحولات موسوم به بهار عربی به سوریه، به محل درگیری‌ها و جنگ داخلی تبدیل و به مرور از نظر دیپلماتیک در منطقه به ویژه در میان کشورهای عرب منزوی شد. عربستان سعودی، به عنوان پدرخوانده کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در سال ۲۰۱۲ روابط خود را با دمشق قطع و حتی از شورشیان مخالف اسد نیز حمایت کرد.

با این حال در سال‌های اخیر عربستان از رویکردهای پیشین خود فاصله گرفته و به سمت تنش‌زدایی با همسایگان خود حرکت کرده است. در همین زمینه پس از زلزله ماه فوریه که ترکیه و سوریه را لرزاند، عربستان با ارسال کمک‌های بشردوستانه به سوریه تلاش کرد در مسیر تنش‌زدایی با این کشور حرکت کند.

سوریه و عربستان در ماه مارس در رابطه با از سرگیری روابط با یکدیگر گفتگو کردند و روز ۱۲ آوریل فیصل مقداد در سفری از پیش اعلام نشده به جده سفر کرد.

بشار اسد، رئیس جمهور سوریه هم ماه گذشته در مصاحبه‌ای گفته بود که عربستان در سال‌های اخیر مسیر متفاوتی را در پیش گرفته و سوریه دیگر میدان نبرد تهران و ریاض نیست.

آشتی سوریه و عربستان پس از آن صورت می‌گیرد که عربستان با رقیب بزرگ منطقه‌ای خود یعنی ایران آشتی کرده و پس از آن روند تنش‌زدایی میان کشورهای رقیب و متخاصم در منطقه شدت گرفته است.

در پی جنگ داخلی در سوریه جان دست‌کم نیم میلیون نفر گرفته شد و نزدیک به نیمی از مردم سوریه نیز پناهنده و یا آواره داخلی شدند. ضمن اینکه همچنان بخش‌هایی از این سرزمین هنوز در کنترل دولت مرکزی نیست.

هرچند سفر وزیر خارجه عربستان به سوریه می‌تواند به عنوان پیامی برای بازگشت سوریه به کشورهای عربی تعبیر شود اما به نظر می‌رسد که میان این کشورها بر سر این مسئله اختلاف‌ نظرهایی وجود دارد. قطر که از مخالفان سوری حمایت کرده، همچنان مخالف عادی سازی روابط با دولت بشار اسد است، در حالی که سایر کشورها مانند امارات عربی متحده روابط خود را با دمشق عادی کرده‌اند.

عربستان سعودی هفته گذشته میزبان نشستی متشکل از ۹ کشور عربی شامل شش کشور شورای همکاری خلیج فارس و همچنین مصر، عراق و اردن بود تا در مورد بازگشت احتمالی سوریه به اتحادیه عرب که در سال ۲۰۱۲ از آن اخراج شد، گفتگو کنند. اما در این نشست هیچ تصمیمی گرفته نشد و همه چیز به آینده موکول شد.

بشار اسد هفته گذشته در صحبت‌هایی گفته بود مهمترین چیز بازگردادن روابط خوب با کشورهای عربی پیش از بازگشت احتمالی به اتحادیه عرب است.