روزنامه آنلاین تقریرTAGHRIR.COM روزنامه آنلاین تقریر روزنامه آنلاین تقریر

  • صفحه نخست
  • فهرست
    • پـرونـده
    • دبستان
    • فرهنگ
    • سیاست
    • هنر
    • اقتصاد
    • تماشاخانه
    • بینشگاه
    • درآمد
    • وقایع اتفاقیه
    • هم‌یاری
  • تماس با ما
  • درباره ما

روزنامه آنلاین تقریرTAGHRIR.COM روزنامه آنلاین تقریر روزنامه آنلاین تقریر

  • صفحه نخست
  • فهرست
    • پـرونـده
    • دبستان
    • فرهنگ
    • سیاست
    • هنر
    • اقتصاد
    • تماشاخانه
    • بینشگاه
    • درآمد
    • وقایع اتفاقیه
    • هم‌یاری
  • تماس با ما
  • درباره ما
  • صفحه خانگی
  • >
  • دبستان
  • >
  • هدفِ تقبیح و نتیجه‌ی ترویج خشونت

تأملی در «نمایش خشونت» در سینما و در سریال‌های اخیر ایرانی
هدفِ تقبیح و نتیجه‌ی ترویج خشونت

  • ژانویه 11, 2023

طی سالیان اخیر بازار مباحث پیرامون افزایش یا کاهش خشونت در جهان رونقی دوباره یافته است. از یک‌ سو، بسیاری از پژوهش‌گران و نظریه‌پردازان در عرصه‌ی تاریخ زیسته‌ی انسان بر این باورند که خشونت در جهان با گذر زمان به سمت روزگار حاضر کاهش چشم‌گیری داشته است، و از دیگر سو، دیگرانی بر این باورند که معنا و مبنای سیر تاریخی زیستِ انسان در جهان، چیزی نیست جز افزایش خشونت علیه خود، دیگران و جهان.

در این میان، نظریات برجسته‌ای در فلسفه‌ی هنر مطرح است با تکیه و تأکید بر این نکته که منشأ و مبدأ هنر، «شناخت» است، اما شناختی از جهان و انسان در راستای افزایش زیبایی‌ها یا کاهش زشتی‌ها. در سوی دیگر این ماجرا، عده‌ای بر این باورند که علاوه بر ماجرای «شناخت»، هنر می‌تواند و باید بازتاب شرایط عینی و واقعی زیست انسان در جهان باشد.

مجموعه‌ی این دیدگاه‌ها در عرصه‌ی تولیدات هنری در روزگار حاضر باعث شده تا با انواع مواجهه با «خشونت» در آثار هنری، از جمله در سینما مواجه باشیم. برای نمونه، به یاد آرید دو فیلمِ «جلادها هم می‌میرند» و «مصائب مسیح». در مورد نخست، فریتس لانگ در مقام کارگردان در هم‌کاری با برتولد برشت، به طرح چشم‌اندازی از قساوت ارتش اشغالگر نازی در چک‌اسلواکی می‌پردازد، و در نمای پایانی فیلم بر آن است تا نشان دهد که خشونت هم‌واره دارای کارکردهای مطلوبِ خشونت‌ورزان نیست. اما در «مصائب مسیح»، مل گیبسون بر آن است تا با ترسیم سیمایی دهشتناک از خشونت امپراطوری روم و فریسیان علیه عیسی، در قالب روایتی تاریخی نشان دهد که دامنه‌ی خشونت‌ورزی انسان در برابر مخالفان عقیدتی خود تا آن‌جا می‌تواند ادامه یابد که «مسیح» نیز در برابر آن چاره‌ای جز عروج نداشته باشد. 

اما ورای این پرداخت‌های ناظر به محتوا، نمایش «خشونت» در مقام یکی از ابزارهای بصری در سینما، دارای قابلیت جذب مخاطب و هم‌راهی مخاطب با اثر در راستای تکیه بر احساسات و عواطف و هیجانات اوست. از این منظر، «نمایش خشونت» موضوعی کاملاً جدا از «افزایش خشونت» در جهان است.

بر این اساس، با رشد چشم‌گیر و سونامی‌وارِ سریال‌سازی در عرصه‌ی هنر طی سالیان اخیر، این نمایشِ خشونت باعث شده تا دیدگاه‌های مبتنی بر تأیید افزایش خشونت از جانب انسان در روزگار حاضر بسیار تقویت شود. در حالی که این ظاهری بسیار سطحی و فریبنده از ماجرایی بسیار عمیق و دقیق و شایسته‌ی تدبّر و و تأمل و تحقیق فروان است.

بر اساس انبوهی از استدلالات و استنادات می‌توان نشان داد که علیرغم رشد و افزایش «امکان خشونت‌ورزی» در جهان جدید از جانب انسان، اما در عرصه واقعیات عینی، پیشرفت تاریخ زیسته‌ی انسان نشان‌گر کاهش خشونت‌ورزی و افزایش حساسیت‌های اخلاقی انسان در کاربرد خشونت علیه خود، دیگران و جهان است. بله! البته که از آسیب‌های جدی وارد شده به محیط زیست و طبیعت از جانب انسان آگاهیم، اما تمامی این موارد را باید با در نظر داشتن متغیرهای ثابت و وابسته‌ی فراوان دیگر مورد ارزیابی قرار داد و پس از آن به شناخت دقیق‌تری از این ماجرا دست یافت.

اما امواج خروشان «نمایش خشونت» در سریال‌های ایرانی تولید شده در شبکه نمایش خانگی در سالیان اخیر، علاوه بر آن وجوه ناظر به جذب مخاطب بر اساس تکیه بر احساسات و عواطف و هیجانات او، دارای نکات قابل توجه دیگری است که در ادامه به یکی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

بررسی عرصه‌ی هنرِ ایران در دهه‌ی ۴۰ ، یک فیلم سینمایی و یک رمان را در برابر ما قرار می‌دهد به نام‌های «قیصر» و «تنگسیر». از رمانِ صادق چوبک، در نیمه‌ی نخست دهه‌ی ۵۰ اقتباس سینمایی بسیار ضعیفی نیز از جانب امیر نادری انجام گرفت. وجه غالبِ محتوایی در این دو اثر هنری، از این قرار است که انسانِ مورد آسیب قرار گرفته، آن‌جا و آن‌گاه که در می‌یابد از جانب نظام قضایی و قانونی کشور به صورت «عادلانه» مورد حمایت قرار نمی‌گیرد، خود را در مقام مظلوم می‌یابد و به صورت خودبنیاد بر علیه دیگرانی که ایشان را ظالم می‌داند، خروشی مبتنی بر خشونت می‌کند.

این درونمایه‌ی محتوایی، در آثار سینمایی و سریالیِ سالیان اخیر در ایران نیز بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است. در یکی از موارد برجسته‌ی ناظر به این موضوع، فیلمی با عنوان «لاتاری»، به آشکارترین شکل ممکن با پیوندی ایدئولوژیک میان ساحت سیاست و ساحت روابط عاطفی افراد، به نوعی، گام در همان وادی قیصر و تنگسیر نهاد. خشونت‌ورزی آشکار در آن فیلم نیز علاوه بر آن وجوه بصریِ ناظر به فرم، دارای این وجه محتوایی بود که عدم جلوگیری از «تعرض به اعتقادات عده‌ای» می‌تواند باعث افزایش خشونت در جامعه‌ای خاص، و در جهان باشد. این مورد در سریال‌های ساخته شده اخیر در بخش نمایش خانگی نیز باردیگر مورد توجه قرار گرفته است. نفسِ این مدعای اخیر دارای اعتبار و در خور اعتناست، اما تنها با یک مشکل بسیار مهم درباره جامعه ایران امروز مواجه است. مبنای آن مشکل این است که طی سالیان اخیر در جامعه ایران، مشروعیت نظام قضایی و نیروهای انتظامی به شدت دچار آسیب و خدشه شده است، به گونه‌ای که تمامی «نتوانستن‌های» این دو نهاد، در ذهن و ضمیر جامعه ایران به عنوان «نخواستن» فهم و درک و دریافت می‌شود. به دیگر بیان، جامعه بر این باور است که نظام قضایی «نمی‌خواهد» مفسدین را مجازات کند، یا نیروی انتظامی «نمی‌خواهد» با مجرمین واقعی برخورد کند. در این شرایط است که مخاطب ایرانی این آثار سینمایی و سریالی، سمپاتی ایدئولوژیکِ آشکاری پیدا می‌کند با افرادی که در این آثار هنری خشونت می‌ورزند به این علت که مورد آسیب و ظلم واقع شده‌اند.

در تاریخ سینما، قاتلین و مفسیدن و متجاوزینِ محبوبِ مخاطب کم نداشته‌ایم! این ناظر به همان بخش جذابیت‌های بصری این نوع آثار هنری است، اما این‌ها در جوامعی که دارای سرعت‌گیرهای عمیق و دقیق و استوارِ معرفتی و علمی و فرهنگی هستند، دارای کم‌ترین قابلیت در راستای تزریق به ذهن و ضمیر شهروندان است، در حالی که جامعه‌ی امروز ایران به علت محرومیت از این نوع سرعت‌گیرها، در خطر الگوبرداری عینی و عملی بسیاری از شهروندان از آن‌چه است که در این سریال‌ها از جانب تولیدکنندگان به عنوان وجهی مذموم به نمایش گذاشته می‌شود.

با توجه به این شرایط است که در عرصه‌ی هنرِ ایران امروز، حتی آن‌چه با هدفِ «تقبیح خشونت» به نمایش گذاشته می‌شود، دارای نتیجه‌ای جز «ترویج خشونت» نمی‌شود. اما راه رفع این مشکل بنیادین، هرگز سانسور و تلطیف و توقیفِ آثار سینمایی و سریالی نیست، سازندگان این آثار باید دارای نهایت آزادی در راستای تولید و پخش باشند، اما آن‌چه باعث می‌شود در نهایت، مخاطب این آثار پس از تماشای آن‌ها فاصله‌ای عمیق و مهم میانِ آن‌چه در اثر هنری دیده و آن‌چه در جامعه می‌بیند را درک و دریافت کند، بازسازی اعتبار نهادهای قضایی و انتظامی کشور و امکان فعالیت و انتشار آثار علمی و فلسفی درباره معانی و مبانی و حدود و میزان مشروعیت «خشونت‌ورزی» از جانب انسان در جهان است. حکومت و نهادهای فرهنگیِ رسمی کشور، بیش و پیش از تلطیف و توقیف آثار هنری به بهانه‌ی عدم «نمایش خشونت»، باید در بازسازی آن اعتبار، و در اعتقاد و التزام به تسهیل و ترویج امکان آن نوع فعالیت‌های علمی و فلسفی بکوشند. با ایجاد این شرایط است که خطر تبدیل «نمایش خشونت» به «افزایش خشونت» در جامعه به حداقل ممکن خواهد رسید.
  • اخلاقجرم و جنایتخشونتسریالسینما

در همین زمینه

{"qurey":{"category__in":[3208,3202],"post__not_in":[504081],"posts_per_page":3,"ignore_sticky_posts":1,"orderby":"rand","post_type":"post"},"title":"\u0647\u0645\u0647","post_title":1,"between":"40px","layout":"grid","grid_layout":"grid_3","padding":{"left":"20","top":"20","right":"20","bottom":"20"},"ratio":"rd-ratio75","image_size":"medium","excerpt":"","alignment":"right","meta_layout":{"between":"between-2","layout":"layout-3"},"box_layout":"none","image_effect":"grow","caption_effect":"imghvr-fade","key":"related","post_type":"post","action":"reza_post_grid_3","post_status":"publish"}

ذبح سیاست در مذبح حکایت

آلمان مصرف ماری‌جوانا را قانونی اعلام کرد

اسرائیل رکورد کشتار خبرنگاران در جنگ جهانی دوم را شکست

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ها

{"number":"8","cats":"","orderby":"","post_title":1,"title":"\u0647\u0645\u0647","excerpt":"","excerpt_limit":"","title_limit":"","meta":{"meta_category":"","meta_author":"","meta_date":"","meta_view":"","meta_comments":""},"list_layout":"list_1","featured_layout":"featured_1","between":"40px","image_size":"full","ratio":"rd-ratio75","image_width":"40","box_layout":"boxed-details","caption_layout":"","key":"widget_blog_list","post_type":"post","action":"reza_post_list_1","post_status":"publish"}

تداوم تطاول

چه با نمک

بترسید! بترسید! ما همه با هم هستیم

رهبر انقلاب: پیروزی دولت پزشکیان پیروزی ماست

راهِ بُردن و قانون راهبردی

بر خوانِ آقاخان

میرزا رضا در پنسیلوانیا

بخش‌های سایت

  • صفحه نخست
  • فهرست
    • پـرونـده
    • دبستان
    • فرهنگ
    • سیاست
    • هنر
    • اقتصاد
    • تماشاخانه
    • بینشگاه
    • درآمد
    • وقایع اتفاقیه
    • هم‌یاری
  • تماس با ما
  • درباره ما

هم‌یاری در انتشار تقریر

تازه‌ها

  • تداوم تطاول
  • چه با نمک
  • بترسید! بترسید! ما همه با هم هستیم
  • (بدون عنوان)
  • رهبر انقلاب: پیروزی دولت پزشکیان پیروزی ماست
  • راهِ بُردن و قانون راهبردی
  • بر خوانِ آقاخان
  • میرزا رضا در پنسیلوانیا

عناوین برجسته

اسرائیل اعتراضات روسیه اوکراین امریکا زنان فلسطین رئیسی هسته ای تحریم حجاب رهبری سینما انتخابات ترامپ

روزنامه آنلاین تقریر TAGHRIR.COMروزنامه آنلاین تقریر

Sapere aude
#