اعدام حقیقت بر بام مصلحت – روزنامه آنلاین تقریر

وقتی در میانه‌ی دهه‌ی ۶۰ خبر اعدام مهدی هاشمی منتشر شد، عده‌ای از هواداران و حواریون آیت‌الله منتظری به طرح این انتقاد پرداختند که نظام نه بر اساس حقایق و واقعیات، بلکه با توجه به مصلحت سیاسی اقدام به اعدام هاشمی کرده است.

سال‌ها بعد، آیت‌الله منتظری از «عجله‌ی نظام» در اعدام مهدی هاشمی انتقاد کرد و به طرح این دیدگاه پرداخت که یک مجرم را می‌توان در زندان نگه داشت تا با گذر زمان ابعاد بیشتری از اتهام و جرم او مشخص شود، اما کسی را که اعدام کنید دیگر نمی‌توان به زندگی بازگرداند و پرونده او را مورد بررسی دوباره قرار داد.

«فقیه عالیقدر» در راستای اثبات این دیدگاه خود، دست در انبان فقه شیعه نیز می‌کرد و به طرح احادیثی در اثبات این مدعا می‌پرداخت، اما از دیگر سو، مخالفان دیدگاه آیت‌الله منتظری و مدافعان اعدام سیدمهدی هاشمی نیز دست در همان انبان کرده و به اثبات صحت و دقت فرآیند و فرآورده‌ی مواجهه با پرونده‌ی هاشمی می‌پرداختند.

اما در همان نیمه‌ی دوم دهه‌ی ۶۰ بود که پس از حمله‌ی نظامی سازمان مجاهدین خلق از خاک عراق به ایران، خبر رسید که عده‌ای از نیروهای زندانی «چپ» که اغلب از اعضا یا هواداران سازمان بودند، بر اساس مشی نظام قضایی کشور در آن دوران، و با تأیید رهبر انقلاب، اعدام شده‌اند.

این ماجرا نیز، مورد دیگری بود در راستای طرح مسئله‌ی رابطه‌ی میان حقیقت و مصلحت درباره اعدام‌هایی که دارای پشتوانه‌های سیاسی بودند.

در هر دو مورد مذکور، منتقدان این اعدام‌ها بر این باور بودند که نظام قضایی کشور، با عدم لحاظ استقلال خود از نهاد سیاست، اقدام به این اعدام‌ها کرده تا نتیجه‌ی آن باعث تاثیراتِ خاصی در عرصه‌ی سیاست شود. اما از دیگرسو، مؤیدان و موافقان آن نوع اعدام‌ها، به طرح این نظر می‌پرداختند که از قضا ترجیح مصلحت سیاسی بر حقیقت، آن‌گاه و آن‌جا موضوعیت داشته که مجرمین محکوم به اعدام را به علت مصالح سیاسی، اعدام نکنیم.

«تقریر» در این پرونده، با توجه به صدور احکام اعدام بر اساس اتهام «محاربه» و «افساد فی الارض» درباره اعتراضات اخیر، و چند مورد اتهام «جاسوسی» متصل به «افساد فی الارض»، به بررسی رابطه‌ی حقیقت و مصلحت، با توجه به صدور احکام اعدام در جرائم معطوف و مربوط به «سیاست» خواهد پرداخت.